Flotę Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej zasili 31 zestawów ponadnormatywnych składających się z ciągnika siodłowego marki Mercedes-Benz Zetros 3348 AS 6×6 oraz naczepy niskopodwoziowej Dobrowolski NCWZ21.
Zamówienie opiewa na 109 takich zestawów, w tym 31 w ramach zamówienia gwarantowanego, a kolejnych 78 przewidzianych jest w ramach prawa opcji. Wartość zamówienia gwarantowanego to 115,9 mln zł brutto, a cena dostaw w ramach prawa opcji wynosi 271,6 mln zł brutto (łącznie 387,5 mln zł).
Warto dodać, że w przetargu na dostawę sprzętu startowała również spółka Jelcz, jednak w porównaniu z wyceną konsorcjum jej oferta była wyraźnie droższa (łącznie ponad 520 mln zł). Dostawy zestawów zostaną zrealizowane w latach 2023–2026.
Zestawy przeznaczone są do transportu w trudnych warunkach terenowych i na duże odległości zarówno w czasie pokoju, jak i wojny, ciężkiego sprzętu gąsienicowego, m.in. czołgów typu Leopard, Challenger czy Abrams. Pod względem konfiguracji zostały dopasowane do standardów NATO i US Army. Dostawa realizowana jest na podstawie umowy zawartej 28 października 2021 r. pomiędzy Skarbem Państwa i Inspektoratem Uzbrojenia a konsorcjum w składzie: Dobrowolski Sp. z o.o. (lider) wraz z Autobox Innovations Sp. z o.o. Sp. j. oraz Top Gun Anna Goryca (postępowanie przetargowe nr IU/42/X-75/ZO/POOiB/DOS/SS/2020 na dostawę zestawów do transportu czołgów i ciężkiego sprzętu gąsienicowego).
Maksymalna masa zestawu składającego się z ciągnika Zetros 3348 AS 6×6 oraz naczepy niskopodwoziowej Dobrowolski NCWZ21 wraz z przewożonym ładunkiem wynosi 104 t. Ładowność zestawu określono na 67,5 t, czyli na naczepie z powodzeniem można przewozić tak ciężkie środki bojowe jak czołgi, np. Abrams czy Leopard. Duża manewrowość zestawu sprawia, że na drogach publicznych może się on poruszać bez specjalnych ograniczeń (jako transport wojskowy nie podlega uwarunkowaniom typowym dla cywilnych zestawów nienormatywnych).
MSPO 2023
Na tegorocznym 31. Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego w Kielcach spółka Dobrowolski wraz ze spółkami Autobox Innovations oraz EWT Automotive Polska prezentowały jeden z siedmiu pierwszych takich zestawów, który zostanie przekazany do wojska jeszcze w tym roku. Dostarczane zestawy objęte będą 96-miesięczną gwarancją.
„Zetros 3348 AS 6×6 to pojazd seryjny, który w fabryce Mercedes-Benz w ok. 80% został dostosowany do naszych wymagań. To pojazd typowo wojskowy, świadczy o tym chociażby specjalny właz w kabinie, którym można ewakuować żołnierzy. Na miejscu w Strykowie m.in. uszczelniamy kabinę, aby można w niej było wytworzyć nadciśnienie chroniące przed przedostawaniem się gazów z zewnątrz” – tak na temat wojskowych Zetrosów opowiadał Jacek Gałecki, head of workshop EWT Automotive Polska w Strykowie, odpowiedzialny za projekt i dodał: „Dopasowujemy też kabinę do pola walki, czyli doposażamy w radiostację, w różnego rodzaju systemy monitoringu, montujemy dodatkowe leżanki dla dwóch osób, które są dostępne po złożeniu foteli”.
Mercedes-Benz Zetros 3348 AS 6×6
Mercedes-Benz Zetros 3348 AS 6×6 to uterenowiona wersja ciągnika siodłowego. Rozstaw osi wynosi 4800 mm. W pojeździe wykorzystano wiele komponentów, które spotykamy w modelach Actros. Za napęd odpowiada 6-cylindrowy silnik OM460 Euro III o mocy maksymalnej 350 kW (476 KM) i maksymalnym momencie obrotowym 2300 Nm. Silnik został przystosowany do awaryjnego zasilania paliwem alternatywnym (kod NATO F34). Jest również przygotowany do trudnych warunków eksploatacji, m.in. w układzie dolotowym zamontowano odśrodkowy (cyklonowy) wstępny filtr powietrza, którego zadaniem jest wychwytywanie pyłów gruboziarnistych, jest również elektryczne podgrzewanie powietrza doładowującego.
Z silnikiem współpracuje automatyczna skrzynia biegów Allison 4500 SP PR o 6 przełożeniach (rozpiętość 4.70–0.67) z retarderem. Skrzynie rozdzielcze z 2-stopniowymi reduktorami przekazują napęd na wszystkie osie pojazdu (VG2800-3W, przełożenie 1,45/1,04). Wszystkie osie mają blokady mechanizmów różnicowych, osie tylne wyposażono w zwolnice planetarne w piastach kół. Przekładnia główna ma przełożenie 6,0. Tak skonfigurowany układ napędowy pozwala na pokonywanie wzniesień o nachyleniu do 16° (29%), głębokość brodzenia do 800 mm. Umieszczony po prawej stronie zbiornik paliwa o objętości 500 l z płytą ochronną pozwala na uzyskanie zasięgu do 1000 km. Umieszczony po lewej stronie pojazdu zbiornik dodatkowy ma pojemność 200 l.
Zetros ma zawieszenie mechaniczne – oś przednia ma nośność 9 t, z tyłu zastosowano zawieszenie podwójne o nośności 2×13 t. W pojeździe zastosowano pneumatyczne hamulce bębnowe na wszystkich kołach EPB z odłączalnym systemem ABS. Opony terenowe 14 R20 mają wkładkę RunFlat. Rama pojazdu w całości jest ramą wzmocnioną, w części przedniej są dodatkowe wzmocnienia dla zabudów specjalnych. Pod stalowym zderzakiem znajduje się płyta ochronna, przewidziano również zaczep holowniczy w części środkowej i 2 zewnętrzne mocowania do zaczepów holowniczych. Reflektory zostały zintegrowane ze zderzakiem i osłonięte stalową kratką. Z tyłu pojazdu zamocowano dodatkowy sprzęg holowniczy Ringfeder, smarowane manualnie siodło 3,5″ Jost 38G do transportu ciężkiego (obciążenie siodła do 36 t). Napęd urządzeń pomocniczych zapewnia przystawka odbioru mocy połączona ze skrzynią biegów.
Kabina średnia typu M ma szerokość 2,3 m została przygotowana do montażu urządzeń filtrująco-wentylacyjnych. Na dachu znajduje się przesuwny luk dachowy. Za siedzeniami znajdują się 2 podwieszane na ścianie tylnej leżanki. W kabinie mogą podróżować 3 osoby, fotel kierowcy jest amortyzowany pneumatycznie, fotel pasażera sztywny, fotel środkowy statyczny z pasem bezpieczeństwa.
W skład wyposażenia kabiny wchodzi m.in. klimatyzacja i ogrzewanie postojowe o mocy 9 kW (Webasto ThermoPro 90), pod leżanką dolną zamontowano lodówkę o pojemności 21 l. W samochodzie znajduje się również radiotelefon przewoźny oraz dwa radiotelefony przenośne do zaszyfrowanej komunikacji załogi (prod. Hytera).
Elementy zabudowy rozmieszczone z tyłu pojazdu wykonała firma Skibicki. Pojazd ma zestaw 3 wyciągarek: 2×24 t (prod. Sepson) i 1×9 t (prod. Husar Winch). Wyciągarki mogą służyć do samoewakuacji – lina z wyciągarki może zostać wyprowadzona do przodu, przez przednie zblocze, co pozwala na wyjście z opresji, można również wciągnąć sprzęt na naczepę. Sterowanie pracą wyciągarek odbywa się drogą radiową. W bogatej gamie wyposażenia znajduje się także oświetlenie nocne, sztywny hol oraz dodatkowe światła umożliwiające kierowcy pełną kontrolę nad zestawem. Na podwoziu rozmieszczono również liczne schowki.
Cechą charakterystyczną Zetrosa jest jego maksymalnie uproszczona obsługa – w zasadzie każdy żołnierz jest w stanie wsiąść do tego pojazdu i nim odjechać, bez wcześniejszego szkolenia. Zaletą pojazdu jest również to, że w razie naprawy (także na polu walki) nie ma potrzeby podnoszenia całej kabiny – wystarczy uniesienie maski. Zetros został przygotowany do transportu kolejowego, morskiego i lotniczego z uwzględnieniem wymagań wojska.
Naczepa niskopodwoziowa Dobrowolski
Dobrowolski NCWZ21 Niskopodwoziowa naczepa Dobrowolski NCWZ21 porusza się na 6 osiach SAF o nośności 12 t z zawieszeniem pneumatycznym, wyposażonych w koła bliźniacze z oponami o rozmiarze 285/70 R19,5 i wkładkami RunFlat. Trzy osie w naczepie (nr 1, 2 i 6) są osiami skrętnymi. W osiach zastosowano hamulce bębnowe. Płynna zmiana wysokości zawieszenia pozwala na dogodne ustawienie wysokości pokładu podczas za- i rozładunku. W położeniu do jazdy wysokość pokładu naczepy wynosi 1115 mm.
Masa własna naczepy to ok. 19 100 kg, maksymalna ładowność wynosi 67 500 kg. Długość pojazdu to 14 826 mm, rozstaw osi 1400 mm, wysokość całkowita z pionowo ustawionymi najazdami to 3720 mm. Naczepa została wyposażona w oświetlenie Horpol.
W naczepie zastosowano pionową i poprzeczną regulację położenia łabędziej szyi (system rolkowy) – tym samym może być ona spięta z dowolnym ciągnikiem – zakres wysokości sprzęgu to 1250–1650 mm. Rama naczepy jest konstrukcją skrzynkową zamkniętą, co zapewnia sztywność i odporność na siły skręcające. Wjazd pojazdów gąsienicowych umożliwiają hydraulicznie opuszczane najazdy tylne, przednie nogi podporowe mają napęd mechaniczny, tylne – hydrauliczny. Rozsuwany podest pozwala na przewożenie pojazdów o większej szerokości. Pokład ładunkowy umożliwia transport kontenerów morskich 2×10”, 2×15”, 20”, 30”, ładunku spaletyzowanego, pojemników siatkowych oraz typu mauzer.
Opracowanie Dariusz Piernikarski
