Polski rynek betonu towarowego zajmuje czwarte miejsce w Unii Europejskiej pod względem wielkości produkcji rocznej. Na terenie naszego kraju działa ok. 1100 wytwórni betonu z flotą ponad 3200 betonomieszarek.
Roczna produkcja betonu towarowego w Polsce to ok. 26 mln m3. Tak duża skala produkcji wiąże się z licznymi problemami logistycznymi. W kraju eksploatowana jest flota ok. 3200 betonomieszarek samochodowych, które każdego dnia wykonują średnio 11 000 operacji przewozu. Jako że beton produkowany jest lokalnie, a średni promień działania wytwórni to 25 km, przekłada się to na codzienny przebieg betonomieszarek w Polsce wynoszący 550 000 km (165 mln km rocznie).
Więcej ładunku, mniej kursów
Mając na uwadze poprawę efektywności transportu betonu, Stowarzyszenie Betonu Towarowego w Polsce (SPBT), czyli organizacja zrzeszająca producentów betonu towarowego oraz firmy z zaplecza technicznego i technologicznego tej branży, przeprowadziło działania, których rezultatem jest zwiększenie limitu dopuszczalnej masy całkowitej dla 4-osiowych betonomieszarek z 32 t do 34 t, z zachowaniem limitu nacisku na oś 9,5 t. Pozwoliło to na zwiększenie objętości przewożonego ładunku z 7,5 do 8,5 m3, czyli bardziej wydajne wykorzystanie jeżdżącego taboru.
Przekłada się to też m.in. na zmniejszenie liczby operacji transportowych i przebiegu betonomieszarek o 20 mln km w skali roku (12,1%), redukcję emisji CO2 o 12% dzięki ograniczeniu liczby przewozów oraz mniejsze zużycie paliwa (oszczędność 12 mln dm3 paliwa na rok). Optymalizacja wykorzystania samochodów oznacza także podniesienie standardów pracy kierowców oraz poprawę komfortu życia mieszańców przez zmniejszenie emisji toksycznych składników spalin i hałasu, a także poprawę bezpieczeństwa na drogach – jest to kryterium, jakie od lat wybrzmiewa najmocniej w komunikatach branży.
Zmiana dopuszczalnej masy całkowitej dała wyłącznie pozytywne rezultaty, nie wprowadziła negatywnych konsekwencji dla stanu dróg i kosztów ich utrzymania. Głównie dlatego, że utrzymany został limit 9,5 t nacisku pojedynczej osi. Zwiększenie limitów dopuszczalnej masy całkowitej objęło również pompy do betonu i pompogruszki.
Głos branży dla zwiększenia dopuszczalnej masy całkowitej do 36 t
Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego w Polsce bierze przykład z liderów europejskich i będzie nadal starać się zmniejszać liczbę operacji transportowych, czyli dążyć do zwiększenia dopuszczalnej masy całkowitej. Dla porównania: w Austrii dopuszczalna masa całkowita wynosi 36 t, w Holandii 40 t, a dopuszczalna objętość przewożonego ładunku to 9–9,5 m3.
Dlatego też Stowarzyszenie, działając w imieniu firm członkowskich, zwróciło się do ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka z wnioskiem o zmianę zapisów w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz ich niezbędnego wyposażenia w zakresie dopuszczalnej masy całkowitej pojazdów – betonomieszarek służących do przewozu podstawowego materiału konstrukcyjnego – betonu.
W piśmie do ministra wniesiono prośbę o rozważenie zmiany w zakresie limitów dla 4-osiowych pojazdów typu betonomieszarka do 36 t dmc., przy zachowaniu dotychczasowego limitu maksymalnego nacisku na oś – 9,5 t, co jest warunkiem koniecznym do utrzymania nawierzchni oraz obiektów inżynierskich w należytym stanie.
Taka zmiana spowoduje efektywniejsze wykorzystanie betonomieszarek samochodowych, a tym samym o ok. 7% zmniejszy liczbę kursów, co przekłada się na zmniejszoną emisyjność oraz mniejsze natężenie ruchu pojazdów ciężkich na drogach. Wpłynie też na poprawę bezpieczeństwa, przy pełnym poszanowaniu istniejącej infrastruktury drogowej.
Pozwolenia dla pomp do betonu
Drugą sprawą skierowaną do ministra infrastruktury jest wniosek dotyczący pozwoleń na przejazdy pojazdami specjalnymi – pompami do betonu. Obecnie branża betonu towarowego nie dysponuje rozwiązaniami prawnymi umożliwiającymi poruszanie się legalnie zarejestrowanymi w Polsce na podstawie odstępstwa ministra infrastruktury pojazdami specjalnymi (typu pompa do betonu), ze względu na brak rozwiązań dla pojazdów przekraczających np. dopuszczalny nacisk osi bądź mających nietypowe odległości pomiędzy osiami (np. dla pojazdów specjalnych 5 lub 6 osiowych – pomp do betonu). Obowiązujące rozwiązania prawne wymagają oczekiwania ok. 2 tygodni na wydanie zgody na przejazd dla takiego pojazdu i nie zdają egzaminu w branży betonu towarowego, gdzie wymagana jest elastyczność i niejednokrotnie umożliwienie realizacji odpowiedzialnego zadania – np. przy budowie mostu – które wymaga podjęcia decyzji na przejazd w ciągu kilku godzin.
Ważnym aspektem zgłoszonym przez SPBT jest fakt, że większość podmiotów świadczących usługi przewozu i pompowania betonu to małe, rodzinne firmy z polskim kapitałem, które muszą funkcjonować na trudnym rynku budowlanym, a wnioskowane przez stowarzyszenie zmiany przepisów bez wątpienia wpłyną na ich efektywność i kondycję.
Stowarzyszenie Producentów Betonu Towarowego w Polsce (SPBT) to założona w 1999 r. organizacja zrzeszająca producentów betonu towarowego oraz firmy z zaplecza technicznego i technologicznego tej branży, czyli producentów pomp do betonu i betonomieszarek. Od 2003 r., przez 16 lat stowarzyszenie organizowało Kampanię Znaku Jakości „Dobry Beton”, której celem było promowanie wszystkich producentów dbających o podnoszenie standardów produkcji, środowisko naturalne, a przez te działania – również o zadowolenie klienta. W 2019 r. SPBT uruchomiło nowy projekt, Kampanię „Dobry Transport”, która wyróżniała firmy dbające o komfort i właściwy standard pracy oraz przedsiębiorstwa świadczące usługi transportu i podawania betonu według najwyższych standardów BHP.
Autor: Katarzyna Biskupska
