Ekspansja autobusów z napędem elektrycznym jest bardzo dynamiczna: przewiduje się, że w 2025 r. ok. 40% nowych autobusów miejskich zarejestrowanych w Europie będzie zasilanych bateriami, a do 2030 r. udział ten wzrośnie do 45%.
W 2018 w skali globalnej 99% autobusów elektrycznych zarejestrowano w Chinach. Przewiduje się jednak, że w 2025 r. liczba ta spadnie do 88%, ponieważ inne kraje intensywnie rozbudowują swoje floty autobusów elektrycznych. W Europie 50 europejskich miast w lipcu 2017 r. podpisało pilotowaną przez Komisję Europejską inicjatywę Clean Bus Deployment Initiative, promującą rozpowszechnianie na dużą skalę ekologicznych autobusów z napędami alternatywnymi.
W 2019 r. 85% wszystkich autobusów (> 3,5 t dmc.) jeżdżących w Unii Europejskiej miało silniki zasilane olejem napędowym, a pojazdy elektryczne stanowiły zaledwie 4%. Chociaż 4-procentowy udział napędów elektrycznych może wyglądać na marginalny element układanki, warto wziąć pod uwagę, że liczba rejestracji autobusów elektrycznych w UE wzrosła o 284% − z 594 szt. w 2018 r. do 1687 szt. w 2019 r. i było to 15% wszystkich nowych rejestracji.W 2019 r. na czele rankingu producentów autobusów miejskich z napędem elektrycznym znajdowała się firma VDL Bus &Coach (22,9% udziału w rynku), w dalszej kolejności były: BYD (14%), Solaris (8,6%), Volvo (8%), Irizar i Mercedes-Benz (7,5%).
Rok 2020, pomimo pandemii, przyniesie nowy rekord w rejestracji autobusów elektrycznych w całej Europie. Wielkość rynku autobusów elektrycznych pod koniec roku może sięgnąć blisko 2000 szt. (w porównaniu z1687 w roku ubiegłym), ponieważ w IV kwartale planowane było dostarczenie nawet 800 e-busów. Pandemia może uderzyć w rynek autobusów z napędem alternatywnym w 2021 r., ponieważ niektóre z przetargów ogłoszonych w 2020 r. zostały odwołane lub przełożone. (tu znajdują wyniki sprzedaży autobusów w 2020 r.)
Elektryfikujemy floty
W całej Unii Europejskiej w 2019 r. jeździło około 692 207 autobusów, z czego prawie połowa znajdowała się w trzech krajach: Polsce, Włoszech i Francji. W Polsce w 2019 r. park autobusowy liczył 122 604 pojazdy – najwięcej w EU, jednak flota ta jest jednocześnie najstarsza w całej Wspólnocie – średni wiek jeżdżącego po polskich drogach autobusu to 15,6 roku, średnia EU to 11,7. 79,7% eksploatowanych w Polsce autobusów była napędzana przez silniki wysokoprężne, pojazdy z napędem elektrycznym (BEV) i hybrydowym (HEV) stanowiły łącznie 1,3%, zasilane gazem ziemnym (NG) – 2,7%.
Optymizmem napawa to, że w Polsce elektryczne autobusy zyskują na popularności. W ciągu pierwszych 10 miesięcy 2020 r. zarejestrowano 154 nowe autobusy elektryczne, co oznacza wzrost o 276% r/r. Przetargi na 130 autobusów elektrycznych w Warszawie czy 50 autobusów elektrycznych w Krakowie należą do największych w ciągu ostatnich lat. W Jaworznie na Śląsku autobusy elektryczne stanowić będą 80% miejskiej floty autobusowej w 2021 r.
Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, wprowadzona w 2018 r., przewiduje, że floty samorządów gmin liczących powyżej 50 tys. mieszkańców są zobowiązane do tego, by eksploatować przynajmniej 5% autobusów elektrycznych w 2021 r ., 10% w 2023 r., 20% w 2025 r. i 30% w 2028 r. Rozwój rynku autobusów elektrycznych w Polsce wspierają wysiłki administracji publicznej, takie jak projekt Zielony Transport Publiczny, który zostanie uruchomiony w 2021 r. W ramach tego programu Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczy 1,3 mld zł na dotacje i pożyczki dla władz lokalnych inwestujących w autobusy elektryczne, autobusy wodorowe i niezbędną infrastrukturę.
Polska wiodącym producentem
Polska jest jednym z największych producentów autobusów elektrycznych w Europie i nasze znaczenie w tym obszarze stale rośnie – obecnie co trzeci europejski autobus elektryczny został wyprodukowany w jednej z polskich fabryk.
Do trzeciego co do wielkości europejskiego producenta autobusów elektrycznych, firmy Solaris, w październiku 2020 r. dołączyła firma MAN Truck & Bus – z linii produkcyjnej w Starachowicach zaczęły zjeżdżać pierwsze autobusy Lion’s City 12 E. Wrocławski zakład Volvo jest jedynym zakładem produkcyjnym firmy w Europie, który produkuje autobusy elektryczne, m.in. elektryczne i hybrydowe Volvo 7900. Scania Production Słupsk zajmuje się produkcją niskopodłogowych i niskowejściowych autobusów miejskich Scania CityWide – modele te mogą być zasilane paliwami alternatywnymi (gaz ziemny, biogaz, biodiesel, HVO), są również wersje z bateryjnym napędem elektrycznym.
Do produkcji autobusów elektrycznych przygotowuje się również spółka E-Vehicles, która powstała po włączeniu Rafako E-Bus do grupy Agencji Rozwoju Przemysłu (ARP). Niskopodłogowe autobusy elektryczne będą budowane w fabryce w Solcu Kujawskim. Początkowo produkcja będzie możliwa na poziomie kilkudziesięciu sztuk rocznie, pojazdy będą dostępne w 2wersjach: 8,5 m i 10 m długości.
Warto wspomnieć, że spółka Ekoenergetyka-Polska z siedzibą w Zielonej Górze jest jednym z czołowych dostawców infrastruktury do ładowania autobusów elektrycznych. Firma do tej pory wyprodukowała stacje ładowania autobusów elektrycznych dla 70 miast w 16 krajach Europy, takich jak Niemcy, Hiszpania, Francja, Szwecja czy Norwegia.
Solaris europejskim liderem elektryfikacji
Po pierwszych trzech kwartałach 2020 r.tylko Solaris spośród wszystkich producentów mógł się pochwalić największym udziałem nowo rejestrowanych autobusów z napędem elektrycznym w Europie (w chwili przygotowania artykułu dane za cały rok 2020 nie były jeszcze dostępne). W omawianym okresie w UE zarejestrowano ponad 1000 akumulatorowych autobusów elektrycznych – wśród nich były 242 najnowocześniejsze autobusy Urbino electric. Solaris zanotował wyraźną przewagę nad konkurencją, umacniając tym samym swoją pozycję lidera e-mobilności w transporcie publicznym w Europie. Dowodem uznania dla działań polskiego producenta była przyznana podczas międzynarodowej konferencji Global e-Mobility Forum w listopadzie ub.r. nagroda Global e-Mobility Leader 2020.
Obecność autobusów Urbino electric na ulicach miast jest szczególnie widoczna w Polsce, gdzie aż 96% ze 114 nowo zarejestrowanych autobusów elektrycznych nosi logo Solaris. Autobusy elektryczne to nie jedyna opcja na drodze do e-mobilności. Solaris inwestuje również w rozwój pojazdów wodorowych i trolejbusów. Od premiery wodorowego autobusu Urbino 12 w czerwcu 2019 r. producent otrzymał zamówienia na 57 wodorowych Solarisów. Solaris ma również bogate doświadczenie w produkcji trolejbusów – firma dostarczyła ponad 1600 takich pojazdów.
W październiku 2020 r. firma zaprezentowała swój najnowszy pojazd elektryczny: autobus elektryczny Urbino 15 LE. Pojazd poszerza bezemisyjną ofertę Solarisa o autobus elektryczny z zasilaniem bateryjnym, który doskonale sprawdzi się nie tylko na terenie miasta, ale także w transporcie międzymiastowym.
Autor: Dariusz Piernikarski
