Rozprzestrzenianie się koronawirusa osiąga nieprzewidywalny zasięg. Jego wpływ na społeczeństwo i globalną gospodarkę jest bezprecedensowy, co ma poważne konsekwencje dla przemysłu motoryzacyjnego. Europejski Bank Centralny (EBC), Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) i Komisja Europejska (KE) podjęły już różne środki w celu wsparcia poszkodowanych pracowników i przedsiębiorstw.
Europejski Bank Centralny zasadniczo dąży do utrzymania płynności w systemie finansowym poprzez zakup obligacji emitowanych przez państwa członkowskie i spółki handlowe oraz złagodzenie różnych wymogów nałożonych na banki komercyjne. Pandemiczny Program Zakupów Awaryjnych został przyjęty przez EBC 19 marca br. Umożliwia to zakup obligacji skarbowych ze wszystkich państw członkowskich UE na elastycznych warunkach, a także papierów komercyjnych o wystarczającej jakości kredytowej. Program ma pulę w wysokości 750 mld euro i trwa do końca roku. EBC zadeklarował gotowość zwiększenia wielkości zakupów aktywów i dostosowania ich składu oraz czasu trwania tak długo, jak to będzie konieczne.
12 marca br. Europejski Bank Centralny przyjął również pakiet polityki pieniężnej. W ramach tego pakietu bank przeprowadzi dodatkowe długoterminowe operacje refinansujące w celu zapewnienia natychmiastowego wsparcia płynności systemowi finansowemu strefy euro. Ponadto będzie stosować znacznie korzystniejsze warunki (niższe stopy procentowe) w okresie od czerwca 2020 r. do czerwca 2021 r. wobec wszystkich dłuższych operacji refinansujących pozostających do spłaty w tym czasie. Operacje te powinny wspierać udzielanie pożyczek bankowych podmiotom najbardziej dotkniętym rozprzestrzenianiem się koronawirusa, w szczególności małym i średnim przedsiębiorstwom.
EBC dodaje również tymczasową pulę dodatkowych zakupów aktywów netto w wysokości 120 mld euro do końca roku, zapewniając silny wkład z programów zakupów w sektorze prywatnym. Wreszcie, tymczasowo złagodzono wymogi nałożone na banki komercyjne na utrzymywanie określonych poziomów buforów kapitału i płynności. Powinno to umożliwić bankom udostępnienie większych środków na pożyczki.
Z kolei 16 marca br. Europejski Bank Inwestycyjny zaproponował plan uruchomienia do 40 mld euro. Zostaną one przeznaczone na pomostowe przedłużenia spłat pożyczek i inne środki mające na celu złagodzenie ograniczeń w zakresie płynności i kapitału obrotowego dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji. Do końca marca EBI nie opracował jednak żadnego programu specjalnie w celu wspierania sektora transportu. Taki „europejski instrument czystego transportu” (European Clean Transport Facility) powstał w czasie kryzysu finansowego w 2009 r.
Wsparcie Komisji Europejskiej
Komisja Europejska zasadniczo dąży do złagodzenia obowiązujących przepisów (zasad wsparcia rządowego, paktu stabilności i wzrostu), aby dać państwom członkowskim więcej możliwości zapewnienia wsparcia finansowego dla gospodarki. 20 marca br. Komisja Europejska wydała tymczasowe ramy prawne dotyczące środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w związku z wybuchem pandemii COVID-19. Ramy te umożliwią państwom członkowskim oferowanie:
– dotacji bezpośrednich, selektywnych korzyści podatkowych i zaliczek: państwa członkowskie będą mogły ustanowić programy przyznające przedsiębiorstwu do 800 tys. euro w celu zaspokojenia pilnych potrzeb w zakresie płynności,
– gwarancji państwowych na pożyczki zaciągnięte przez firmy z banków: państwa członkowskie będą mogły udzielać gwarancji państwowych, aby zapewnić, że banki będą nadal udzielać pożyczek potrzebującym ich klientom,
– subsydiowania pożyczek publicznych dla przedsiębiorstw: państwa członkowskie będą mogły udzielać przedsiębiorstwom pożyczek o korzystnych stopach procentowych. Pożyczki te mogą pomóc przedsiębiorstwom pokryć bezpośrednie potrzeby w zakresie kapitału obrotowego i inwestycji.
Ramy te stanowią uzupełnienie wcześniejszego komunikatu w sprawie skoordynowanej reakcji gospodarczej na wybuch COVID-19. Ten ostatni komunikat umożliwia państwom członkowskim wprowadzanie ogólnie obowiązujących zmian na korzyść przedsiębiorstw (np. odroczenie podatków lub subsydiowanie pracy krótkoterminowej we wszystkich sektorach), które nie są objęte zasadami pomocy państwa.
Komisja Europejska zaproponowała Parlamentowi Europejskiemu i Radzie przeznaczenie 37 mld euro w ramach polityki spójności UE na walkę z kryzysem koronawirusa. W tym celu planuje nie wymagać od państw członkowskich zwrotu niewykorzystanych płatności zaliczkowych na fundusze strukturalne w 2020 r. Kwota ta wynosi około 8 mld euro z budżetu UE, którą państwa członkowskie będą mogły wykorzystać, aby uzupełnić 29 mld euro finansowania strukturalnego w całej UE.
