Betonomieszarki – podstawy
Na rynku budowlanym zastosowanie znajdują betonomieszarki, pompy do betonu oraz „dwa w jednym”, czyli maszyny będące połączeniem betonomieszarki i pompy do betonu, obiegowo określane jako pompogruszki. Maszyny te montowane są najczęściej na podwoziach samochodowych różnych typów. Betonomieszarki samochodowe klasyfikuje się głównie ze względu na pojemność (ładowność) mieszalnika, ale znaczenie mają również takie parametry operacyjne, jak szybkości podawania, szybkość rozładunku, wydajności mieszania, wytrzymałość i trwałość konstrukcji. Nie bez znaczenia są również osiągi podwozia, zwłaszcza zużycie paliwa. W zależności od pojemności mieszalnika (typowo od 4 do 16 m3) betonomieszarki samochodowe można podzielić na kilka klas wielkościowych.
- małe, montowane typowo na podwoziach 2- lub 3-osiowych, o pojemności mieszalnika mniejszej niż 6 m3,
- średnie, montowane na podwoziach 4-osiowych, o pojemności mieszalnika od 6 do 10 m3,
- duże, montowane na podwoziach 5-osiowych lub naczepach, o pojemności mieszalnika powyżej 10 m3.
Konstrukcje mieszalników budowanych na samochodach ciężarowych od samego początku były rozwijane – zwiększano objętość bębna, co oznacza, że dające się z betonomieszarki i wywrotki. Są to rozwiązania chętnie wykorzystywane w kopalniach, żwirowniach i betoniarniach. Na jednym podwoziu samochodowym można wykorzystywać dwie zabudowy wymienne, betonomieszarkę o wybranej pojemności oraz wywrotkę dowolnego typu. Obie zabudowy są specyfikowane ściśle pod potrzeby klienta przy zachowaniu parametrów umożliwiających prawidłową zabudowę na podwoziu oraz bezawaryjne funkcjonowanie.
Zakup betonomieszarki wymaga starannego planowania. Specyfikacje podwozia i zabudowy, obowiązujące przepisy, warunki w miejscu pracy, a nawet warunki pogodowe muszą być dokładnie przeanalizowane przed podjęciem ostatecznej decyzji co do rodzaju zabudowy i konfiguracji podwozia. Biorąc pod uwagę podwozie, kluczowymi kryteriami projektowymi są masa własna i niezawodność pojazdu, ponieważ kierowcy i ich betonomieszarki, przewożąc ładunek, znajdują się pod nieustanną presją czasu. Ważne jest, aby dostosować specyfikę pojazdu do rynku, na którym ma on być eksploatowany.
Na rynku dominują betonomieszarki tradycyjne, wyposażone w zamknięty obrotowy mieszalnik, w którym przewożone są gotowe mieszanki betonowe. Na popularności zyskują jednak mieszalniki objętościowe będące w zasadzie wytwórniami betonu na kołach. Wszystkie te pojazdy stanowią niezwykle udane połączenie zarówno konwencjonalnych rozwiązań konstrukcyjnych, jak i ultranowoczesnych, w których wykorzystuje się np. napęd hydrostatyczny czy hybrydowy. Betonomieszarki samochodowe pojawiają się w wielu różnych typach, rozmiarach i konfiguracjach, aby realizować różnorodne zadania transportowe. To, że muszą realizować tak wiele funkcji, oznacza, że są to konstrukcje, które ewoluują, tak jak zmieniają się potrzeby ich użytkowników. Warto zwrócić uwagę na znaczne różnice konstrukcyjne w sposobie rozładunku.
W starszych modelach do rozładunku betonu stosuje się prostą zasadę „przechyl i wylej”. Zsyp łączy się z portem, a beton wypływa (lub wylewa się w zależności od jego konsystencji) z mieszalnika w miejsce przeznaczenia. Zwykle kierowca ciężarówki obsługuje maszynę i odpowiednio ustawia rynnę zsypową.
Niektóre z betonomieszarek samochodowych wyposaża się w podnośnik hydrauliczny, który w razie potrzeby może przechylić bęben mieszalnika (podobnie jak w wywrotce), ułatwiając tym samym rozładunek. W betonomieszarkach objętościowych i modelach z mieszalnikami nowszych generacji do przemieszczania betonu z mieszalnika wykorzystywana jest pompa montowana w przedniej lub tylnej części pojazdu. Sterowanie może być mechaniczne, elektromechaniczne, hydrauliczne lub czysto elektroniczne. W nowoczesnych konstrukcjach do sterowania i monitorowania pracy pomp i innych komponentów wykorzystywane są komputery pokładowe.
