Ciężarówki MAN w służbie budowlanej i komunalnej

MAN TGM 18.320 4x4 z wywrotką trójstronną i żurawiem za kabiną to wszechstronny pojazd dla firm budowlanych, przedsiębiorstw zajmujących się architekturą krajobrazu i ogrodnictwem lub usługodawców komunalnych (fot. D. Piernikarski)

Nowa generacja ciężarówek MAN sprawdza się nie tylko na szosach, ale także na drogach nieutwardzonych i w terenie. Wydajność spotyka się z solidnością i przydatnością do codziennego użytku.

MAN TGL, TGM, TGS i TGX – dzięki tym 4 modelom, 8 kabinom o różnej wielkości, 4 rodzajom silników, 3 wysokościach konstrukcyjnych i wielu wariantom kombinacji liczby osi i konfiguracji napędu nowe ciężarówki MAN mają odpowiednie rozwiązania dla budownictwa i użytku komunalnego. Zamawiany pojazd jest już fabrycznie skonfigurowany i wyposażony tak, aby można go było dostosować szybko i niedrogo do konkretnego zadania transportowego – zgodnie z mottem MAN „Simplifying Business”, czyli „Upraszczamy biznes”.

MAN Off Road Experience 2021 na torze Offroadpark Berlin Brandenburg: kilkanaście ciężarówek MAN TGL, TGM, TGS I TGS w różnych konfiguracjach gotowych do jazd testowych (fot. D. Piernikarski)

TGL, TGM, TGS i TGX: od 7,5 do 44 t dmc.
Nowa generacja samochodów ciężarowych MAN TGL to zakres tonażowy od 7,49 t do 12 t dmc. Są to wyłącznie 2-osiowe ciężarówki z napędem drogowym 4×2. 4-cylidrowa wersja silnika D08 obejmuje zakres mocy od 160 do 220 KM (od 118 do 162 kW) – jeśli to za mało, MAN TGL może również być napędzany przez 6-cylindową wersję silnika D08 o mocy 250 KM (184 kW). Do wyboru są 4 wąskie kabiny: kompaktowa CC (krótka, normalna wysokość) z 2 lub 3 siedzeniami, kabina TN (długa, normalna wysokość) z miejscem na leżankę za fotelami oraz kabina TM (długa, średniej wysokości) z wysokim dachem i schowkami oraz półkami nad przednią szybą. Jest jeszcze 4-drzwiowa podwójna (brygadowa) kabina DN dla 7 osób. W ramach pakietu MAN Indywidual możliwe jest również przedłużenie kabiny CC o 28 cm – za siedzeniami jest więcej miejsca, np. na ubrania robocze.

Nowy MAN TGM o dopuszczalnej masie całkowitej od 12 t do 26 t w wersji 2-osiowej jest dostępny z napędem drogowym (4×2) i na wszystkie koła (4×4), co czyni go ciekawą propozycją dla firm budowlanych lub komunalnych. Są również pojazdy 3-osiowe w konfiguracjach 6×2-4 i 6×4. TGM ma tę samą gamę kabin, co modele TGL (CC, TN, TM i DN). Napęd zapewnia sześciocylindrowy silnik D08 o trzech poziomach mocy 250, 290 i 320 KM (184, 213, 236 kW).

Z zastosowaniami budowlanymi i komunalnymi kojarzone są modele z serii TGS  od 18 do 44 t dmc. W zależności od przeznaczenia TGS występuje w różnych konfiguracjach osi i układu przeniesienia napędu: 4×2, 6×2, 6×4, 8×2 lub 8×4. W wymagających zastosowaniach sprawdzą się wersje z napędem na wszystkie koła: 4×4, 6×6, 8×6 lub 8×8, uzupełniane przez hydrostatyczny system wspomagania trakcji MAN HydroDrive. Do wyboru są 2 rodziny 6-cylindrowych silników: 9-litrowy D15 w 3 poziomach mocy 330, 360 i 400 KM (243, 265, 294 kW) oraz 12-litrowy D26 regulowany na moce 430, 470 lub 510 KM 316, 346, 375 kW). Najpopularniejsza w modelu MAN TGS jest kabina NN. Podobnie jak w przypadku serii TGL i TGM system modułowy obejmuje wersję długą o normalnej wysokości z oznaczeniem TN oraz kabinę kierowcy ze średniowysokim dachem – TM.

Nowy MAN TGX znajduje zastosowanie głównie w transporcie dalekobieżnym i ciężkim – pojazd ten wybiorą przedsiębiorcy z branży budowlanej, którzy nie chcą rezygnować z przestrzeni i komfortu obszernych, szerokich kabin lub potrzebują silników D38 o dużej mocy (540, 580, 640 KM – odpowiednio 397, 427, 471 kW). W modelach TGX stosowane są również silniki D15 i D26 montowane w modelach TGS. Oprócz klasycznych ciągników i podwozi 4×2 i 6×2 dostępne są warianty 6×4. Ciągniki siodłowe o dużej ładowności to wersje 3- lub 4-osiowe. Ciągnik siodłowy 4×2 można opcjonalnie zamówić z MAN HydroDrive. Szeroka i długa kabina kierowcy jest dostępna z trzema wysokościami dachu i odpowiednio trzema wysokościami wnętrza, od 1,58 do 2,07 m. Kabina o normalnej wysokości nosi oznaczenie GN, średnia – GM i bardzo wysoka – GX.

Nie odrywając rąk od kierownicy, kierowca obsługuje sterowanie skrzynią biegów, hamulec długotrwałego działania i wybór programów – to wszystko za pomocą przełącznika na kolumnie kierownicy po prawej stronie. Obrotowy przełącznik na desce rozdzielczej służy do zarządzania napędem na wszystkie koła i blokadami mechanizmów różnicowych. Po prawej stronie nad kierownicą znajduje się wygodny, duży przełącznik opcjonalnego elektrycznego hamulca postojowego, który jest aktywowany automatycznie, gdy pojazd jest zaparkowany, a zwalniany podczas ruszania. Zestawy wskaźników to wersja Basic o klasycznym wyglądzie lub wersja Professional z centralnie umieszczonym kolorowym wyświetlaczem o przekątnej 12,3″. Jeszcze więcej informacji dostarcza wyświetlacz po prawej stronie na desce rozdzielczej (7” lub 12,3”), a jego obsługę ułatwia obrotowy przełącznik MAN SmartSelect, standardowo dostępny w modelach TGS i TGX, a w TGL i TGM tylko w długich kabinach TN i TM (fot. D. Piernikarski)

Praktyczne miejsce pracy kierowcy
Zastosowania budowlane lub komunalne to specyficzne wymagania dotyczące miejsca pracy kierowcy. Drzwi otwierają się pod kątem prostym, szerokie stopnie ułożone są jak schody, a długie uchwyty umożliwiają łatwe wsiadanie i wysiadanie z kabiny. W pojazdach z napędem na wszystkie koła najniższy stopień jest elastyczny. Opcjonalny podest nad błotnikiem po stronie kierowcy i uchwyt na dachu zapewniają bezpieczną pozycję podczas kontroli skrzyni ładunkowej lub obsługi plandeki.

Kierownica składa się poziomo do przodu i zwalnia miejsce przed fotelem kierowcy, co ułatwia rozpoczęcie pracy. Fotele nowej generacji mają duży zakres regulacji: 12 cm wysokości i 23 cm długości – jest to o 5 cm więcej niż wcześniej. W przypadku kabin CC i NN firmy MAN dostępne jest 3. miejsce dla pasażera, co jest szczególnie ważne w zastosowaniach komunalnych, ogrodnictwie i architekturze krajobrazu.

W dolnej części drzwi kierowcy znajduje się panel sterowania z 4 przyciskami (funkcją Easy Control). W zależności od wersji fabrycznie ustawione są 2 lub 4 funkcje: włączanie/wyłączanie silnika lub alternatywnie zamykanie okien i szyberdachu oraz do skonfigurowania w serwisie MAN: aktywacja przystawki odbioru mocy, pomarańczowych świateł roboczych lub oświetlenia roboczego, 4. przycisk jest zawsze zarezerwowany dla świateł awaryjnych.

Z zewnątrz kabina MAN wygląda bardzo solidnie. Trzyczęściowa konstrukcja stalowego zderzaka zmniejsza koszty naprawy w przypadku uszkodzenia, ucho holownicze jest ukryte za tablicą rejestracyjną. W wersjach budowlanych reflektory mają osłony ochronne. Niezależnie od tego, czy zderzak jest wykonany z tworzywa sztucznego, czy ze stali, stosowane są opcjonalne światła diodowe do jazdy dziennej rozmieszczone na charakterystycznie zakrzywionym pasku zintegrowanym z reflektorami głównymi.

TGM 13.290 z napędem na wszystkie koła i najkrótszym dostępnym rozstawem osi wynoszącym 3050 mm to klasyk we flocie komunalnych placów budowy – jest bardzo kompaktowy i zwrotny, co czyni go idealnym pojazdem do obsługi zimowej, ponieważ może szybko pokonywać wąskie i zaparkowane ulice. Wyposażenie fabryczne do zimowego utrzymania dróg oferowane przez MAN obejmuje przednią płytę montażową i podniesione oświetlenie/zespół sygnalizacyjny oraz wyposażenie do hydrauliki zimowej z przyłączami pod przednim zderzakiem do pługa i w razie potrzeby do posypywarki umieszczonej na skrzyni ładunkowej (fot. D. Piernikarski)

Trakcja i bezpieczeństwo w terenie
Zautomatyzowana skrzynia biegów MAN TipMatic jest wyposażona w inteligentne funkcje, takie jak Idle Speed Driving, Speed Shifting oraz EfficientCruise i Efficient Roll, zintegrowane w programie sterowania skrzynią biegów. Idle Speed Driving umożliwia łagodne ruszanie z miejsca i powolną jazdę przy oszczędnej prędkości biegu jałowego. Speed ​​​​Shifting skraca przerwy w dostarczaniu mocy na koła podczas jazdy w terenie dzięki szybkim zmianom biegów.

W zależności od zastosowania kierowcy MAN TGS lub TGX mogą również korzystać z nowej funkcji MAN EfficientCruise. System, korzystając z sygnału GPS, analizuje pozycję ciężarówki, dane nawigacyjne i topografię zaplanowanej trasy oraz oblicza optymalną strategię prędkości i zmiany biegów w celu osiągnięcia maksymalnej wydajności paliwowej. Również funkcja Efficient Roll ma pozytywny wpływ na zużycie paliwa, ponieważ w odpowiednich sytuacjach przełącza skrzynię biegów na bieg neutralny i pozwala, aby pojazd toczył się bez hamowania silnikiem, powoli zmniejszając prędkość jazdy.

Dzięki konfiguracji napędu 6×4-4 w MAN TGS 28.510 ładowność, przyczepność i zwrotność zostały połączone w jednym pojeździe. Napędzana jest oś przednia i pierwsza oś tylna, wleczona oś tylna z zawieszeniem pneumatycznym o nośności 9 t jest kierowana i podnoszona (fot. D. Piernikarski)

W przypadku modeli TGS i TGX można wykorzystać tryb swobodnego rozkołysania, przydatny jeśli pojazd utknął na zaśnieżonej drodze lub na lekko ubitym podłożu. Sprzęgło otwiera się szybko, gdy kierowca zdejmie pedał gazu i zamyka się równie szybko, gdy ponownie naciśnie pedał przyspieszenia. W ten sposób może rozkołysać pojazd i pokonać przeszkodę.

Programy zmiany biegów specyficzne dla aplikacji można wybrać za pomocą przełącznika na dźwigni obsługi skrzyni MAN TipMatic. Oprócz zorientowanego na komfort i oszczędność paliwa programu Efficiency oraz programu Performance, który jest bardziej nastawiony na dynamikę, w przypadku jazdy w terenie przydatny będzie program Off-road. Strategia zmiany biegów zapewnia napęd zorientowany na moc i prędkość. Z kolei w trybie manewrowym oprogramowanie precyzyjnie reguluje wielkość siły napędowej dostarczanej na koła.

W przypadku hamowania na luźnych nawierzchniach kierowca może aktywować układ zapobiegający blokowaniu kół (ABS) z funkcją jazdy terenowej. Koła, które blokują się podczas hamowania, wypychają luźny materiał przed siebie, tworząc w ten sposób klin hamulcowy.

Firma MAN stosuje 2 różne rozwiązania napędu w modelach TGM i TGS. Dołączany napęd na wszystkie koła nadaje się do jazdy w trudnych warunkach terenowych, a w warunkach zimowych zapewnia niezbędną przyczepność. W przypadku stałego napędu na wszystkie koła oś przednia jest stale napędzana, dzięki czemu maksymalna przyczepność jest dostępna w każdej sytuacji.

Dołączany napęd hydrauliczny osi przedniej MAN HydroDrive jest idealny do pojazdów, które większość transportu wykonują po utwardzonych drogach i tylko sporadycznie potrzebują napędu na wszystkie koła. HydroDrive jest dostępny dla 2-, 3- i 4-osiowych modeli TGS oraz 2-osiowych ciągników TGX. Aktywowanie dodatkowego napędu HydroDrive jest możliwe nawet pod obciążeniem i podczas jazdy. System wyłącza się automatycznie przy prędkości 28 km/h, jeśli prędkość spadnie poniżej 22 km/h, system ponownie się włączy bez interwencji kierowcy. Zastosowanie MAN HydroDrive obniża masę pojazdu – w zależności od konfiguracji jest to od 500 kg do 750 kg mniej w porównaniu z konwencjonalnym napędem na wszystkie koła. Zmniejsza się zużycie paliwa, ponieważ po wyłączeniu systemu przednie koła obracają się swobodnie. MAN HydroDrive pokazuje swoje zalety nie tylko podczas podjazdów pod górę i w trudnym terenie – podczas zjazdu ze wzniesienia HydroDrive przenosi efekt hamowania silnikiem na przednią oś, co poprawia prowadzenie boczne na śliskich nawierzchniach, dając lepszą kontrolę nad pojazdem.

Kierowana oś wleczona sprawdza się w hakowcach, ponieważ zmniejsza promień skrętu nawet o 2 m w porównaniu z pojazdem 3-osiowym z osią zespoloną. Jeśli pojazd jeździ bez kontenera lub z małym ładunkiem, ekonomikę eksploatacji poprawia oś podnoszona, zmniejszając zużycie opon i paliwa – na zdjęciu MAN TGS 26.510 6x4H-4 z dołączanym napędem HydroDrive osi przedniej (fot. D. Piernikarski)

„Simply my Truck” w branży budowlanej i komunalnej
Hasło MAN: „Simply my Truck” (Po prostu moja ciężarówka) sprawdza się, jeśli kierowcy i przedsiębiorcy uważają, że ich pojazd jest odpowiednio wyposażony do realizowanych zadań. Kierując się tą zasadą, firma MAN włączyła do swojego programu specjalistyczne wyposażenie i opracowała specjalne funkcje.

W wywrotkach kierowcę wspomagają dodatkowe funkcje układu hamulcowego. W pojazdach budowlanych z zespołem dwuosiowym hamowanie tylnych kół po wewnętrznej stronie zakrętu na luźnym podłożu zwiększa zwrotność. W zależności od konfiguracji układu jezdnego i rozstawu osi zmniejszenie promienia skrętu może wynosić nawet 2 m. Interesującym rozwiązaniem jest możliwość hamowania pojazdu współpracującego z rozściełaczem masy bitumicznej. Gdy wywrotka dostarcza asfalt do rozściełacza, po aktywowaniu tej funkcji układ hamulcowy generuje niskie ciśnienie w siłownikach hamulcowych osi tylnych, dzięki czemu rozściełacz może nadal przesuwać pojazd, ale ten sam się nie toczy.

Samochody budowlane po odpowiednim doposażeniu są często wykorzystywane jako pojazdy do zimowego utrzymania dróg, stając się nośnikami specjalistycznego osprzętu, takiego jak np. pługi czy piaskarki. Wyposażenie fabryczne oferowane przez MAN obejmuje przednią płytę montażową i podniesione oświetlenie/zespół sygnalizacyjny oraz wyposażenie do hydrauliki zimowej z przyłączami pod przednim zderzakiem do pługa i w razie potrzeby do posypywarki umieszczonej na skrzyni ładunkowej.

Firma MAN ma w swoim portfolio dostosowane do specyfiki zabudów hakowych i bramowych podwozia pod zabudowę we wszystkich typoszeregach, ale najczęściej wybierany jest 3-osiowy MAN TGS. Jego konfigurację można dostosować do typowych rozmiarów kontenerów, łącząc wysokie osiągi z ładownością i zwrotnością. Kierowana oś wleczona sprawdza się w hakowcach, ponieważ zmniejsza promień skrętu nawet o 2 m w porównaniu z pojazdem 3-osiowym z osią zespoloną. Jeśli pojazd jeździ bez kontenera lub z małym ładunkiem, ekonomikę eksploatacji poprawia oś podnoszona, zmniejszając zużycie opon i paliwa. Z kolei układ osi tylnych z osią pchaną jest bardziej typowy w przypadku bramowców – skrętna oś prowadząca (pchana) zwiększa zwrotność, napędzana oś tylna przejmuje obciążenie podczas procesu wymiany kontenera. Zarówno w hakowcach, jak i bramowcach sprawdzi się napęd MAN HydroDrive.

Autor: Dariusz Piernikarski

MAN TGS 35.510 8x4H-6 z potężnym żurawiem załadowczym za kabiną i otwartą skrzynią ładunkową ma dodatkowy napęd HydroDrive osi przedniej, a 2 przednie osie oraz ostatnia oś są skrętne (fot. D. Piernikarski)