Wydajne, oszczędne, czyste i trwałe: cechy, których poszukuje menedżer floty w samochodzie osobowym, nie różnią się od tych, których poszukuje w śmieciarkach. Nic więc dziwnego, że najnowsze trendy w świecie śmieciarek i szerzej – pojazdów komunalnych – odzwierciedlają te oczekiwania.
W transporcie komunalnym obserwujemy liczne trendy i innowacje. W pierwszej części rozważań Komunalne trendy skoncentrowaliśmy się na kwestiach podnoszenia efektywności flot komunalnych, współpracy producentów podwozi z firmami wykonującymi zabudowy oraz poprawy komfortu pracy kierowcy. W części drugiej zostaną omówione zagadnienia związane z paliwami i napędami alternatywnymi oraz kwestie podnoszenia ogólnego bezpieczeństwa transportu i łączności.
Zasilanie CNG
Wiele firm działających w branży zbiórki odpadów zbadało już możliwości pojazdów wyposażonych w elektryczne układy napędowe i zainteresowanie nimi stale rośnie. Bazując na osiągach pojazdów obecnej generacji, należy postrzegać elektryczny napęd akumulatorowy jako alternatywę, która zapewne wystartuje w 2021 r. i później. Dopóki nie powstanie niezbędna infrastruktura, dzięki której pojazdy elektryczne staną się bardziej powszechne, najbardziej opłacalną i przyjazną dla środowiska opcją jest wykorzystanie CNG.
Czystsze spaliny, długoterminowe oszczędności związane z niższymi kosztami paliwa, możliwości pozyskiwania metanu ze źródeł odnawialnych (np. na drodze fermentacji beztlenowej bioodpadów) i cicha praca to tylko kilka powodów, dla których tak wiele przedsiębiorstw komunalnych decyduje się na wyposażenie flot w samochody zasilane sprężonym gazem ziemnym. Zasilanie CNG jest możliwe w większości modeli oferowanych jako podwozia pod zabudowy komunalne. Silniki gazowe to produkty dojrzałe technologicznie, trwałe i niezawodne. Producenci samochodów gazowych współpracują z przewoźnikami w celu optymalizacji projektów, np. w zakresie zapewnienia własnej infrastruktury tankowania gazu.
Elektryki na progu ekspansji
Elektromobilność już w początkach swojej ekspansji odniosła wielki sukces w branży śmieci. Dzięki wytyczonym trasom i codziennemu powrotowi do bazy napęd elektryczny i zasilanie bateryjne dobrze wpisują się w charakter zadań realizowanych przez pojazdy komunalne.
Wprowadzenie ciężarówek elektrycznych poprawi jakość powietrza, jednocześnie zmniejszając hałas uliczny i zatłoczenie w godzinach szczytu, ponieważ operacje mogą być prowadzone wcześnie rano lub późno w nocy cicho i bez emisji spalin. Większość firm stanie jednak w obliczu żmudnej walki o fundusze pozwalające na inwestowanie w nowe pojazdy elektryczne. Część poniesionych wydatków zostanie zrekompensowana niższymi kosztami paliwa i konserwacji oraz dłuższą żywotnością pojazdu.
Wyzwaniem, z którym borykają się firmy działające na rynku transportu odpadów komunalnych chcące zainwestować w technologię elektryczną, jest opóźnienie czasowe między wysokimi kosztami początkowymi a ostatecznym zwrotem, który można zrealizować tylko przez cały okres eksploatacji sprzętu. W niektórych przypadkach może to zająć od 10 do 15 lat. Dlatego zamiast kupowania sprzętu o dużej wartości interesującą opcją może być zorganizowanie inwestycji w formie średnio- lub długoterminowej dzierżawy, która uwzględnia ekonomiczny okres użytkowania i przyszłą wartość sprzętu. Taka struktura może pomóc w zarządzaniu przepływami pieniężnymi, zastępując wysokie koszty początkowe stałą miesięczną opłatą, która rekompensuje wyższy koszt inwestycji oszczędnościami generowanymi w czasie.
Oszczędzamy prąd
Przy ograniczonej pojemności akumulatora pokładowego należy brać pod uwagę działanie układów zabudowy jako konsumentów energii. Każde podniesienie ramienia, ruch płyty kompaktora i tylnej klapy zużywa pewną ilość zmagazynowanej energii elektrycznej. Zależy nam, aby śmieciarka mogła pokonać zaplanowaną trasę, działając wydajnie i bez całkowicie rozładowanego akumulatora. Chcąc zminimalizować pobór prądu, elektryczne samochody komunalne wyposaża się w instalację hydrauliczną uruchamianą na żądanie. Istotą jest tu system wykrywania obciążenia, dzięki czemu hydraulika działa tylko wtedy, gdy jest potrzebna. Zmniejsza to pobór energii przez pompę hydrauliczną, oszczędza energię elektryczną i zużycie układu hydraulicznego oraz zapewnia większy zasięg pojazdu.
Poprawa bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo nie może być sprawą przypadku, musi zostać „wbudowane” w ciężarówkę. Ponieważ branża komunalna jest jedną z najbardziej niebezpiecznych gałęzi w sektorze transportowym, konieczna jest przede wszystkim ochrona kierowcy – operatora.
Typowo skupiamy się na wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu i ochronie kierowcy w razie wypadków, nawet jeśli nie są one jego winą. Jednak oprócz zapewnienia kierowcom bezpieczeństwa i komfortu pojazdy komunalne są również projektowane tak, aby działały bezpieczniej na drogach publicznych i w swoim codziennym otoczeniu pracy. Śmieciarki są teraz wyposażone w wiele funkcji bezpieczeństwa, które mogą pomóc złagodzić potencjalne kolizje i zapewnić bezpieczeństwo kierowcom, pasażerom, samochodom i pieszym poza ciężarówką. Z pomocą przychodzą znane doskonale, np. z samochodów stosowanych w transporcie dalekobieżnym, zaawansowane systemy wspomagania kierowcy, takie jak np. aktywne systemy hamowania awaryjnego, tempomaty adaptacyjne, ostrzeganie o opuszczeniu pasa ruchu czy ostrzeganie o obecności obiektów w bliskim otoczeniu (z boku i z tyłu) pojazdu. W przypadku pojazdów do zbiórki odpadów rozwiązania te są szczególnie przydatne, ponieważ samochody te poruszają się po drogach lokalnych i często zatłoczonych i wąskich ulicach miast.
Jedną z najpopularniejszych technologii wdrażanych obecnie są kamery rozmieszczane zarówno wokół ciężarówki, jak i wewnątrz kabiny. Fuzja obrazu pochodzącego z różnych kamer, dająca w efekcie 360-stopniowy widok wokół ciężarówki z lotu ptaka, to rozwiązanie już dojrzałe technologicznie do masowego wykorzystania i stające się również przystępne cenowo. Ciężarówki można wyposażyć w taki sposób, aby w razie gwałtownego przyspieszania czy hamowania lub niebezpiecznych manewrów kamery mogły widzieć nie tylko to, co jest wokół pojazdu, ale także kabinę kierowcy. W razie wystąpienia dużych przeciążeń (sił bezwładności) lub nagłego skrętu czy hamowania kamera rejestruje pewien okres aktywności. Późniejsze przeanalizowanie niebezpiecznych zachowań kierowcy może być sygnałem do konieczności przeprowadzenia jego przeszkolenia w zakresie unikania gwałtownych manewrów i stosowania płynnej, bezpiecznej jazdy. W przypadku problematycznych zdarzeń drogowych zapis wideo pozwala na ich jednoznaczne wyjaśnienie.
Pojazdy w stałej łączności
Technologie Internetu rzeczy (IoT) są wykorzystywane do tworzenia różnych nowych opcji dla branży gospodarki odpadami. Jednym z przykładów są inteligentne pojemniki na śmieci, które informują centrum sterowania, kiedy są pełne i należy je odebrać. Oprogramowanie może następnie obliczyć najbardziej wydajną trasę dla śmieciarki do pokonania danego dnia na podstawie napływających danych, ograniczając niepotrzebną jazdę i wpływ przepełnionych pojemników.
Zdecydowanie częściej niż z inteligentnymi pojemnikami spotkamy się ze zbieraniem danych z pojazdów, które stało się kluczowym narzędziem do zarządzania flotą. Od produktywności kierowców po większe bezpieczeństwo i wyprzedzanie konserwacji i napraw – śmieciarki wykorzystują dane do poprawy wydajności floty. Chociaż zdalne gromadzenie danych jest nowszym trendem dla śmieciarek niż np. ciągników dalekobieżnych, floty komunalne szybko wykorzystały pojawiające się możliwości. Dane telematyczne wykorzystywane są do śledzenia i analizowania osiągów i użycia pojazdów, personelowi odpowiedzialnemu za obsługę techniczną dają wgląd w okresy międzyobsługowe i pomagają określić, jak pojazdy są użytkowane. Możliwości zdalnej diagnostyki pomagają podejmować decyzje dotyczące serwisowania, maksymalizacji wydajności i ostatecznie utrzymania ciężarówki w pracy i poza warsztatem. Jeśli z pozyskanych danych wynika, że wkrótce ma być wymagana obsługa czy naprawa, inicjowane jest proaktywne planowanie i zamawiane są niezbędne części zamienne, podczas gdy pojazd wciąż jeszcze pozostaje na drodze.
Podsumowanie
Jakie trendy pojawią się w przypadku śmieciarek w ciągu najbliższych kilku lat? Prawdopodobnie zostaną wprowadzone funkcje autonomiczne i półautonomiczne. Wobec problemu niedoboru kierowców i ich dużej rotacji uproszczenie obsługi pojazdu i jego prowadzenia będzie kluczowe. Zbliżamy się powoli do punktu, w którym kierowca po prostu zatrzyma się we właściwym miejscu, kamera na ciężarówce obejrzy pojemnik ze śmieciami, sztuczna inteligencja (AI) zidentyfikuje, że to właściwy pojemnik, i ramię wysunie się, złapie go, opróżni i odstawi z powrotem.
Autor:Dariusz Piernikarski
