Podwozia do dystrybucji ciężkiej

W walce o ładowność i zwrotność
W jeździe miejskiej istotną cechą pojazdu jest jego zwrotność – można ją ocenić np. biorąc pod uwagę promień zawracania (wynikający m.in. z rozstawu osi) i widoczność z kabiny. Ważne jest przy tym, aby niezależnie od wybranej wersji rozstawu osi zawsze uzyskać optymalny stosunek pomiędzy maksymalną długością przewożonego ładunku i małym promieniem skrętu. Jeśli mowa o samochodach 3-osiowych wyposażonych w nienapędzaną oś pchaną lub wleczoną, to oba warianty można wyposażyć w układ skrętu – tu zdecydowanie poprawia się manewrowość. W przypadku rozstawów osi rzędu 6500 mm promień zawracania między krawężnikami mniejszy od 12 m należy uznać za dobry wynik. Krótsze samochody 3-osiowe (rozstaw osi w granicach 3500 mm) zawrócą na promieniu często niższym niż 7,4 m.

Elektrohydrauliczny układ wymuszonego skrętu osi wleczonej znakomicie poprawia manewrowość – na zdjęciu podwozie samochodu Mercedes-Benz Antos (fot. D. Piernikarski)
Elektrohydrauliczny układ wymuszonego skrętu osi wleczonej znakomicie poprawia manewrowość – na zdjęciu podwozie samochodu Mercedes-Benz Antos (fot. D. Piernikarski)

Zdolności przewozowe pojazdu określa przede wszystkim ładowność maksymalna, ale również możliwość wykorzystania maksymalnej objętości skrzyni ładunkowej w każdym wariancie rozstawu osi. Objętość ładowni jest szczególnie ważna właśnie w przypadku realizacji zadań dystrybucyjnych, ponieważ większość przewożonych ładunków ma charakter objętościowy, nie zawsze wykorzystywana jest maksymalna ładowność samochodu. Zatem firmy typowo dystrybucyjne mogą decydować się na wybór pojazdów o rozstawach osi pozwalających na uzyskanie maksymalnej objętości skrzyni. Wszystko musi się mieścić w ramach dozwolonych przepisami wymiarów, tj. maksymalna długość pojedynczego samochodu ciężarowego nie może przekraczać 12 m, w przypadku zestawu przyczepowego jest to 18,75 m. Oprócz tego maksymalna długość przestrzeni ładunkowej w zestawie członowym nie może przekraczać 15,65 m.
Co zatem proponują producenci? Zazwyczaj użytkownik dystrybucyjnej ciężarówki 6×2 ma do wyboru kilka różnych wariantów rozstawu osi, zależnych od szczegółów konfiguracji podwozia takich jak wysokość osi oraz rodzaj i umiejscowienie osi nienapędzanej. Konfigurując 3-osiowe Iveco Stralis Hi-Road lub Hi-Street pod kątem dystrybucji, możemy wybierać rozstaw osi w zakresie od 3800 do 6050 mm (oś wleczona) lub 4200–4500 mm (oś pchana). W przypadku podwozia Volvo FM 6×2 rozstaw osi może wynosić od 3700 do 6000 mm, w 3-osiowych modelach Renault D Wide producent proponuje rozstawy osi w zakresie od 3500 do 6450 mm. Zastosowanie krótkiej kabiny dziennej i maksymalnego rozstawu osi (możliwa jest również maksymalna kombinacja wymiarów: rozstaw osi – zwis tylny) pozwala na uzyskanie zabudów o długościach sięgających nawet 9900 mm.
Ile waży podwozie dystrybucyjne przeznaczone do zabudowy? Odpowiedź na to pytanie jest bardzo trudna, gdyż masa własna pojazdu zależy od niesłychanie wielu czynników, takich jak np. rodzaj silnika (4- lub 6-cylidrowy), rodzaj skrzyni biegów (manualna 6-biegowa, 12-biegowa zautomatyzowana), rodzaj zawieszenia, rozstaw osi, długość i wysokość ramy, rodzaj i wielkość kabiny itp. W wersjach ultralekkich (przeważnie 2-osiowych) masa własna podwozia może być nawet niższa niż 6000 kg, w przypadku wielkości typowych dla podwozi 3-osiowych operujemy w przedziale wielkości od 7000 do 8000 kg.
Wspomniana wysokość ramy dobierana jest pod kątem przyszłego zastosowania pojazdu – ramy niskie pozwalają na uzyskanie maksymalnej objętości skrzyni ładunkowej. W Volvo FM niska rama (Low) w podwoziu pod zabudowę ma 850 mm wysokości, rama podwyższona (X-High) to 1200 mm. Wysokość ramy warunkuje również rodzaj zawieszenia, jakie można zamontować w pojeździe – im niższa rama, tym trudniej jest skonfigurować zawieszenie mechaniczne na resorach, w przypadku miechów pneumatycznych problem ten w zasadzie nie występuje.