Są w stanie uciągnąć setki ton i ładunki wielkości domu. Ciągniki przeznaczone do transportu nienormatywnego zyskują coraz większą grupę użytkowników i są obecnie oferowane przez wszystkich liczących się producentów ciężarówek.
Popyt na tego rodzaju ciągniki, podobnie jak na pojazdy budowlane, jest jednym z barometrów stanu gospodarki. Większe zapotrzebowanie na tego rodzaju pojazdy jest dowodem na to, że wzrasta liczba realizowanych budów, inwestycji infrastrukturalnych i przemysłowych.
Samochody ciężarowe wykorzystywane do holowania szczególnie ciężkich ładunków dzielą się na dwie podstawowe kategorie: ciągniki balastowe i ciągniki siodłowe do transportu ciężkiego. Te pierwsze konstrukcje znane są niemal od początków rozwoju motoryzacji (ich nazwa pochodzi od umieszczonego na skrzyni balastu, którego zadaniem jest dociążenie napędzanych kół). Znaczne zapotrzebowanie na przewozy nienormatywne, a tym samym tabor do ich realizacji sprawiło, że obecnie wszyscy liczący się producenci ciężarówek mają w swojej ofercie ciągniki siodłowe do transportu ciężkiego.
Przedstawiamy przegląd wybranych ciągników siodłowych przeznaczonych do współpracy z naczepami do przewozów ponadnormatywnych.
Siodło i moc
Warto podkreślić, że transporty ładunków o masie przekraczającej 200–300 t są stosunkowo rzadkie. O wiele częściej przewozi się ładunki o masie do ok. 100 t, przy czym ich wielkość (i ciężar) przekracza standard określony w przepisach o ruchu drogowym. Takie ładunki określane są mianem nienormatywnych lub ponadnormatywnych. Ważną kwestią w przypadku tego rodzaju przewozów jest zredukowanie całkowitej długości zestawu i obniżenie poziomu pokładu ładunkowego, co umożliwia transport wysokich ładunków. Jeden i drugi parametr w najłatwiejszy sposób jest możliwy do osiągnięcia przez wykorzystanie do transportu odpowiednio skonfigurowanej naczepy. Do współpracy z naczepami i ładunkami tego rodzaju standardowy ciągnik siodłowy jest jednak niewystarczający, zarówno jeśli chodzi o moc silnika, jak i dopuszczalne obciążenie siodła.
Oprócz mocy silnika czy wartości momentu obrotowego bardzo ważnymi cechami ciągników siodłowych do transportu ciężkiego są specjalnie opracowane i dobrane układy przeniesienia napędu: sprzęgła, skrzynie biegów i mosty napędowe.
Należy podkreślić, że każdy ciągnik siodłowy przeznaczony do transportu ciężkiego może być w łatwy i szybki sposób przystosowany do roli ciągnika balastowego. W praktyce do tego celu należy na siodle i ramie pojazdu zamontować specjalną skrzynię, na której umieszczony zostanie balast (najczęściej bloki betonowe lub stalowe obciążniki). Ciągniki balastowe wykorzystuje się w przypadku przewozów największych i najcięższych ładunków. W takich sytuacjach stosuje się dwa ciągniki lub więcej, a gdy warunki drogowe tego wymagają (np. kręte lub znaczne pochyłości), także ciągniki balastowe pełniące funkcję pchającą – przy podjeździe pod górę oraz wspomagającą hamowanie podczas zjazdu.
Ciągniki balastowe i ciągniki siodłowe do transportu ciężkiego oferowane są w odmianach trzyosiowej, czteroosiowej i coraz częściej także pięcioosiowej. Spora oferta tych ostatnich odmian była reprezentowana podczas tegorocznych targów bauma.
Mercedes-Benz
W ofercie tej niemieckiej firmy ciężarówki przeznaczone do holowania ciężkich ładunków są obecne od kilkudziesięciu lat. Obecnie flagowymi przedstawicielami tej kategorii pojazdów jest Mercedes-Benz Actros i Arocs SLT (akronim ten oznacza pojazd do transportu ponadnormatywnego, niem. Schwer-Last-Transporter). Mercedes-Benz Actros SLT oferowany jest w układzie 6×4 i 8×4 z zawieszeniem pneumatycznym oraz z kabinami GigaSpace lub BigSpace. W przypadku modelu Arocs SLT dostępne są układy napędowe: 6×4, 6×6, 8×4, 8×6 i 8×8 z zawieszeniem na tradycyjnych resorach. W tym modelu dostępny jest jeden wariant kabin: BigSpace. Najcięższe odmiany ciągników SLT przeznaczonych na rynek europejski mają dmc. wynoszącą 41 t, a na rynki eksportowe 48 t (są to wersje 8×8).
Do napędu ciągników rodziny SLT wykorzystywany jest 6-cylindrowy rzędowy silnik OM 473 o pojemności 15,6 l. Jednostka ta jest dostępna w trzech konfiguracjach mocy: 380 kW (517 KM) i 2600 Nm, 425 kW (578 KM) i 2800 Nm, 460 kW (625 KM) oraz 3000 Nm. Cechą wyróżniającą ciągniki SLT jest zastosowanie turbosprzęgła z retarderem. Konstrukcja ta łączy funkcje hydrodynamicznego sprzęgła rozruchowego oraz retardera w jednym zespole konstrukcyjnym. Turbosprzęgło z retarderem pracuje bez zużycia i umożliwia zarówno precyzyjne ruszanie z miejsca, jak i manewrowanie z minimalnymi prędkościami. Maksymalna moc hamulca silnikowego wynosi 475 kW (646 KM), co umożliwia bezpieczny zjazd nawet ze znacznych wzniesień – jednocześnie bez zużywania podzespołów pojazdu.
W ciągnikach rodziny SLT standardowo stosowane są 16-przełożeniowe skrzynie biegów Mercedes G 280-16 z automatycznym systemem przełączania biegów PowerShift 3.
Ciągniki Mercedes-Benz Actros i Arocs z rodziny SLT przeznaczone są do tworzenia zestawu o masie do 250 t. W przypadku gdy tworzą zestaw zwielokrotniony złożony z maksymalnie trzech ciągników masa całkowita ładunku może wynosić nawet 750 t.
